สัญญาณเตือนโรคไตในแมว รู้ก่อน ป้องกันได้ ช่วยให้น้องอยู่กับเรานานขึ้น

โรคไตในแมวไม่ใช่เรื่องไกลตัว โดยเฉพาะในแมวที่มีอายุ 7 ปีขึ้นไป ถือเป็นกลุ่มเสี่ยงที่พบได้บ่อยที่สุด แต่ข่าวร้ายคือ... "ไตแมว หากพังแล้ว ไม่สามารถซ่อมแซมให้กลับมาเหมือนเดิมได้ 100%"

บทความนี้สัตวแพทย์จึงอยากชวนเจ้าของทุกท่านมาเป็น "นักสังเกต" เพื่อจับสัญญาณเตือนภัยเงียบก่อนจะสายเกินไป:

• ทำไมแมวถึงเป็นโรคไตง่ายกว่าสัตว์อื่น? ไขคำตอบจากพันธุกรรมและพฤติกรรม "กินน้ำน้อย"

• ค่าเลือด SDMA vs Creatinine: รู้จักค่าไตตัวใหม่ที่ช่วยตรวจพบโรคได้เร็วกว่าเดิมถึง 25%

• โภชนาการบำบัด: อาหารและน้ำแบบไหนที่ช่วยยืดอายุไตให้น้องอยู่กับเราได้นานขึ้น

• สัญญาณอันตราย: อาการแบบไหนที่บอกว่า "ต้องพาไปหาหมอเดี๋ยวนี้!"

เพราะการรู้เร็วและเริ่มดูแลตั้งแต่วันนี้ คือของขวัญที่ดีที่สุดที่คุณจะมอบให้น้องแมวได้ค่ะ

สารบัญ: คู่มือดูแลแมวโรคไต รู้ทัน ป้องกัน ยืดอายุขัย

1. โรคไตในแมวคืออะไร? ทำไมถึงเป็นภัยเงียบที่รักษายาก

2. ไขข้อข้องใจ: ทำไมแมวถึงเสี่ยงเป็นโรคไตมากกว่าสัตว์อื่น?

3. หน้าที่สำคัญของ "ไต" และ 2 ประเภทของโรคไตที่พบบ่อย

4. เช็กด่วน! 5 สัญญาณเตือนและอาการเริ่มต้นที่เจ้าของมักมองข้าม

5. ใครเสี่ยงบ้าง? กลุ่มเสี่ยงและสาเหตุหลักของโรคไต

6. เจาะลึกการตรวจวินิจฉัย: ค่าเลือดและปัสสาวะบอกอะไรเราได้บ้าง?

7. ตารางค่าไตที่ควรรู้: BUN, Creatinine และ SDMA

8. แนวทางการรักษาและการดูแลแมวป่วย (การให้น้ำเกลือ/ปรับอาหาร)

9. How-to: ป้องกันโรคไตด้วยการกระตุ้นให้แมวกินน้ำ

10. คำถามที่พบบ่อย (FAQs) เกี่ยวกับโรคไตในแมว

11. สรุป: ดูแลอย่างไรให้น้องแมวโรคไตอยู่กับเราไปนานๆ

โรคไตในแมวคืออะไร

โรคไตเรื้อรังในแมว (Feline Chronic Kidney Disease – CKD) คือ ภาวะที่ ไตเสื่อมการทำงาน ทำให้ไม่สามารถกรองของเสียออกจากเลือดได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ปัจจุบันเป็นโรคเรื้อรังที่พบได้บ่อยมาก โดยเฉพาะในแมวสูงอายุเกิน 7 ปีขึ้นไป

โรคนี้ไม่สามารถรักษาให้หายขาดหรือฟื้นฟูให้กลับมาเป็นปกติได้ เนื่องจากการทำงานของไต หากดเสื่อมแล้วก็เสื่อมเลย แต่หากเราตรวจพบตั้งแต่ระยะเริ่มต้น ก็สามารถควบคุมและชะลอความเสื่อมของไตได้

ทำไมโรคไตถึงพบบ่อยในแมว

โดยธรรมชาติของแมวเป็นสัตว์ที่ ดื่มน้ำน้อย เนื่องจากแมววิวัฒนาการมาจากสัตว์ทะเลทราย ซึ่งเป็นสภาพแวดล้อมที่แห้งแล้ง การดื่มน้ำน้อยจะทำให้ไตต้องทำงานหนักขึ้นในการกรองของเสีย และ ทำให้ปัสสาวะเข้มข้น เมื่อเวลาผ่านไป ก็จะส่งผลให้เกิดการเสื่อมได้เร็วกว่าสัตว์ชนิดอื่น

หน้าที่ของไตในร่างกายแมว

ไตมีหน้าที่สำคัญ 4 ประการ:

1. กำจัดของเสียออกจากร่างกายผ่านปัสสาวะ

2. ควบคุมสมดุลน้ำและเกลือแร่

3. ผลิตฮอร์โมนควบคุมความดันและสร้างเม็ดเลือดแดง

4. รักษาสมดุลกรด-ด่างในร่างกาย

ดังนั้น เมื่อไตทำงานผิดปกติ หรือ เริ่มมีภาวะเสื่อม ก็จะไปมีผลกระทบต่อระบบร่างกายหลายส่วนของน้องแมวได้ค่ะ

ประเภทของโรคไตในแมว

แบ่งออกเป็น 2 ประเภท คือ

ประเภท	ลักษณะ	ความรุนแรง
ไตวายเฉียบพลัน (Acute Kidney Injury)	เกิดขึ้นรวดเร็วจากการติดเชื้อ ยา หรือสารพิษ	รักษาได้หากพบเร็ว
ไตวายเรื้อรัง (Chronic Kidney Disease)	การเสื่อมของไตสะสมเป็นเวลานาน	พบได้บ่อยในแมวสูงอายุ

สัญญาณเตือนสำคัญที่เจ้าของควรรู้

อาการเหล่านี้สามารถบ่งบอกถึงภาวะโรคและสุขภาพหลายๆอย่างของน้องแมวได้ 

💡 หากบ้านไหนที่สังเกตุว่าน้องแมวมีอาการแบบนี้เพิ่มขึ้น พฤติกรรมผิดปกติไปจากที่เคยเป็น ต่อเนื่องเกิน 1 สัปดาห์ แนะนำให้พาเด็กๆไปตรวจสุขภาพ ตรวจเลือดและปัสสาวะกับสัตวแพทย์กันนะคะ

พฤติกรรมที่พบได้

• กินน้ำน้อย แต่ปัสสาวะบ่อย

• น้ำหนักลดอย่างต่อเนื่อง ผอม

• เบื่ออาหาร อาเจียนบ่อย

• ขนหยาบ แห้ง ไม่มันวาว

• มีกลิ่นปากคล้ายแอมโมเนีย

• ซึม ไม่เล่นเหมือนเดิม

• หายใจถี่ หรือมีอาการบวมที่หน้า/ขา

อาการเริ่มต้นของโรคไตที่มักถูกมองข้าม

หลายๆบ้านเจ้าของมักเข้าใจว่าเพราะแมว “แก่แล้วเลยกินน้อย เล่นน้อยลง” หรือ “เค้าแค่ขี้เกียจเฉย ๆ” เลยไม่ได้ให้ความสนใจกับอาการเหล่านี้มากนัก แต่จริง ๆ แล้ว นั่นอาจเป็นอาการเริ่มต้นของโรคไตเช่นเดียวกันนะคะ เช่น

• ซึมเล็กน้อย

• กินน้ำมากขึ้นผิดปกติ

• ปัสสาวะในกระบะเยอะกว่าปกติ

สาเหตุหลักของโรคไตในแมว

• อายุที่มากขึ้น

• พันธุกรรม (เช่น พันธุ์เปอร์เซีย หรือเมนคูน)

• อาหารที่มีฟอสฟอรัสหรือโซเดียมสูง

• การติดเชื้อแบคทีเรีย/ไวรัส

• ภาวะขาดน้ำเรื้อรัง

• ยาบางชนิดที่มีผลต่อไต เช่น ยาแก้ปวดของคน

กลุ่มเสี่ยงที่ควรตรวจสุขภาพไตเป็นประจำ

• แมวอายุเกิน 7 ปีขึ้นไป

• แมวพันธุ์เปอร์เซีย, เบงกอล, เมนคูน

• แมวที่กินอาหารแห้งเป็นหลัก

• แมวที่มีโรคประจำตัว เช่น ความดันสูง หรือไทรอยด์เกิน

แนะนำให้ตรวจเลือดปีละ 1–2 ครั้ง เพื่อเช็กค่าการทำงานของไตตั้งแต่เนิ่น ๆ

วิธีตรวจวินิจฉัยโรคไตในแมว

1. ตรวจร่างกายโดยสัตวแพทย์ 

ประเมินสุขภาพภายนอก ภาวะแห้งน้ำ ช่องปาก ลักษณะขน

2. ตรวจเลือด (Blood Test) เพื่อดูค่าโปรตีนในเลือด (BUN), ค่าของเสียในเลือด (Creatinine) หรือ สารบ่งชี้ทางชีวภาพของไต (SDMA) 

ค่าเลือดเหล่านี้สามารถบ่งบอกได้ถึงความผิดปกติของการกรองของไตได้

3. ตรวจปัสสาวะ (Urinalysis) เพื่อดูความเข้มข้นของปัสสาวะ หรือมีโปรตีนรั่วมากในปัสสาวะหรือไม่

หากพบว่าปัสสาวะเจือจางมากหรือพบโปรตีนรั่วในปัสสาวะ นั่นหมายถึงการกรองของไตมีปัญหา

4. ตรวจความดันโลหิต (Blood Pressure)

5. อัลตราซาวนด์ไต เพื่อดูโครงสร้างและขนาด

ค่าการตรวจเลือดและปัสสาวะที่ควรรู้

ค่าที่ตรวจ	ช่วงปกติ	หากเกินอาจบ่งบอกว่า
BUN	15–34 mg/dL	ไตเริ่มกรองของเสียได้ลดลง
Creatinine	0.8–1.8 mg/dL	โรคไตเรื้อรังระยะต้นถึงกลาง เริ่มสูงขึ้นเมื่อการทำงานของไตลดลงมากกว่า 75%
SDMA	<14 µg/dL	เริ่มเกิดการเสื่อมของไต เริ่มสูงขึ้นเมื่อการทำงานของไตลดลงมากกว่า 25%
Specific Gravity (ปัสสาวะ)	>1.035	หากต่ำกว่า แสดงถึงไตทำงานลดลง

แนวทางการรักษาโรคไตในแมว

อย่างที่กล่าวไปในตอนต้น โรคไตไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ แต่ฟากเราตรวจพบเร็ว เราสามารถ ชะลอการเสื่อมและควบคุมอาการ ได้ด้วยวิธีต่อไปนี้

• ให้ น้ำเกลือใต้ผิวหนัง (Subcutaneous Fluid)

เพิ่มน้ำภายในร่างกาย ทำให้ไตไม่ต้องทำงานหนักในการกำจัดของเสีย

• หากพบปัญหาความดันสูงร่วมกับภาวะไตเสื่อม สัตวแพทย์อาจให้ยา ควบคุมความดัน เพื่อไม่ให้ความดันสูงไปทำลายอวัยวะอื่นๆ

• ปรับอาหารเป็นสูตรสำหรับแมวโรคไต ซึ่งเป็นอาหารที่จำกัดปริมาณโปรตีน ไตจะไก้ไม่ทำงานหนักเกินไป

• ตรวจและติดตามผลเลือดทุก 2–3 เดือน เพื่อดูแนวโน้มและพยากรณ์โรค

อาหารและการดูแลแมวที่ป่วยเป็นโรคไต

อาหารที่เหมาะสม:

• โปรตีนต่ำแต่คุณภาพสูง

• ฟอสฟอรัสต่ำ

• โซเดียมต่ำ

• มีโอเมก้า 3 ช่วยลดการอักเสบของไต

แนะนำให้ใช้ อาหารสูตร Renal หรือ Kidney Care จากแบรนด์ที่สัตวแพทย์แนะนำ เช่น Royal Canin, Hill’s, Purina

การป้องกันไม่ให้แมวเป็นโรคไต

• กระตุ้นให้แมวดื่มน้ำมากขึ้น 

แมวแต่ละตัวมีความชอบในการกินน้ำต่างกัน เช่น บางตัวชอบน้ำที่เคลื่อนไหว ให้ใช้ น้ำพุแมว, ชอบน้ำเย็น, ชอบชามที่ปากกว้าง ก้มแล้วหนวดไม่ชน เป็นต้น

• ให้อาหารเปียกหรือเสริมเจลน้ำ

• หลีกเลี่ยงอาหารคนและอาหารที่มีรสเค็ม

• ตรวจสุขภาพประจำปี

• สังเกตพฤติกรรมการกินและขับถ่ายเป็นประจำ

สัญญาณอันตรายที่ต้องพาไปพบสัตวแพทย์ทันที

หากน้องแมวที่เริ่มมีอาการเหล่านี้ ต้องรีบพาไปพบสัตวแพทย์ทันทีนะคะ อาจเป็นอันตรายต่อสุขภาพได้หากสายเกินไป

• อาเจียนติดต่อกันหลายวัน

• ซึม ไม่กินอาหาร

• ปัสสาวะน้อย หรือไม่มีเลย

• หายใจถี่ หรือมีอาการบวม

• มีกลิ่นปากแรงคล้ายกลิ่นเหล็ก

คำถามที่พบบ่อย (FAQs)

Q1: โรคไตในแมวรักษาหายไหม? A: ไม่หายขาดค่ะ หากเป็นแล้วคือเป็นเลย แต่สามารถควบคุมอาการและชะลอความเสื่อมได้ หากตรวจพบเร็ว

Q2: อาการโรคไตเริ่มต้นตรวจเจอได้ไหม? 

A: ตรวจเจอได้จากค่าความเข้มข้นของปัสสาวะและค่า SDMA ที่เริ่มสูงขึ้นเมื่อการทำงานของไตลดลงมากกว่า 25% เร็วกว่า Creatinine

Q3: ต้องให้น้ำเกลือทุกวันไหม? 

A: ขึ้นอยู่กับระยะของโรค สภาพร่างกาย ณ ปัจจุบัน และดุลยพินิจของสัตวแพทย์ผู้ทำการรักษา

Q4: แมวอายุน้อยสามารถเป็นโรคไตได้ไหม? 

A: ได้ค่ะ โดยเฉพาะแมวที่ดื่มน้ำน้อยหรือมีพันธุกรรมเสี่ยง

Q5: โรคไตติดต่อไหม? 

A: ไม่ติดต่อค่ะ เป็นโรคภายในจากการเสื่อมหรือโภชนาการไม่เหมาะสม แต่พบว่าถ้าแมวที่เลี้ยงหรือมาจากสิ่งแวดล้อมแบบเดียวกัน เช่น เป็นสายเลือดเดียวกัน ทานอาหารแบบเดียวกันมาโดยตลอด อาจมีแนวโน้มทำให้ไตเสื่อมจากการเลี้ยงดูแบบเดียวกันได้

Q6: มีอาหารเสริมช่วยได้ไหม? 

A: มีบางชนิด เช่น โอเมก้า 3 และโปรไบโอติก ช่วยลดการอักเสบและชะลอการเสื่อมของไตได้ แต่อาหารเสริมเพียงอย่างเดียวไม่ได้ช่วยมากเท่ากับการดูแลให้ครบรอบด้านทั้งน้ำและอาหารหลักค่ะ

สรุป: รู้เร็ว ดูแลไว แมวสบายไตและสบายใจเจ้าของ

โรคไตในแมวอาจดูน่ากลัว แต่หากเจ้าของสังเกตสัญญาณเตือนตั้งแต่ระยะต้นและเข้ารับการตรวจอย่างสม่ำเสมอ  ก็สามารถยืดอายุและคุณภาพชีวิตของน้องได้อย่างมีความสุขนะคะ

 “การดูแลแมวให้ดื่มน้ำมากขึ้นวันนี้ อาจช่วยยืดชีวิตเขาได้อีกหลายปี”

💬 หากมีข้อสงสัยเรื่องสัตว์เลี้ยง การใช้ยา หรือสั่งซื้อสินค้า สามารถปรึกษา @petmed ได้เลยค่ะ เรามีทีมสัตวแพทย์คอยให้คำแนะนำ พร้อมจัดส่งสินค้าทั่วประเทศไทย